ÅRVÅGENHÉD OM PUSTEN
I tillegg te oppvågningå i seg sjøl, fåregjekk mye av den bánebrydane innsikten heilt i innspurten før det ultimáta gjønåbrúdde:
Meditasjónsobjektet som Buddha brukte for å nå inn i di forskjeligge nivåå av djána den nåttå han nådde oppvågningå, va knytta te pusten. Detta sko óg blí den teknikken som han seinare instruérte mest hyppigt i, og som han gá di mest detaljérte beskrívelsanne av – sjøl om det finns ronnt 40 andre omtálte meditasjonsobjekter i Páli-tekstene. Buddha delte instruksjónene om årvågenhéd om pusten opp i fíra tetráder, som kvér for ség består av fíra stég. Di úlige tetrádene omhandle forskjelligge aspekter av dét å få sinnet te å róa seg nér og finna seg te rette med pusten som hóvedfokus. Di úlíge aspektene é lígavel knytta tett ópp te kvérandre:
Den fyste tetráden fokusére på den «fysiske» pusten i seg sjøl, og é: (a) forståelsen & annerkjennelsen av ett lángt inn-og-údpust, (b) forståelsen & annerkjennelsen av ett kort inn-og-údpust, (c) tréning i å pusta bevisst gjønå heile kroppen, og (d) nérróingå av inn-og-údpuste te dét pónkte kor úden anstrengelse – pusten falle te ró av seg sjøl (Se forøvrig omtale av 4.djana).
Den ándre tetráden fokusére på forskjelligge følelsesmódus, kor du trene deg i å (a) pusta inn og úd me ein følelse av et oppfriskande velbehág, (b) puste me følelsen av ein behágeligge letthéd i kroppen, (c) puste samtídigt så du studére koss både følelser og anskúelser (merkelappane me brúge te å kategoriséra ting med) påvirke sinnet, og (d) fokusére på å údvikla og opprettholda følelser og anskúelser som róe nér effekten av persepsjónene våre, og som dermed falle te ró.
Den tredje tetráden fokusére på sinnstéstanner, kor du trene deg sjøl i å (a) pussta bevisst og sensitívt te den aktuelle sinnstéstannen din dér og då – og úd fra den jítte téstannen: (b) puste samtidigt så du gléde sinnet hvis det e nértrykkt... (c) balansére sinnet hvis det oppléves ústabílt og údflydáne... eller, (d) létte og frígjør sinnet hvis det står fast i úgunstigge tanker eller slíde me å komma frí fra bestemte byrder eller problémer.
Den fjérde tétraden fokusére på stégå som vil konna løysa sinnet fra distraksjóner fra konsentrasjónen eller problémer med konsentrasjónen i seg sjøl. Di 4 stégå é: (a) fokuséring på forgjéngelíghéden og úpålídelighéden av ka enn dét é som pláge sinnet i øyeblikket, (b) fokuset på ein følelse av ávsmág som følge av nettopp detta, (c) fokus på koss plágene vil konna follstendigt opphøra som følge av denna ávsmágen, og (d) fokuséring på å gjé heilt slepp på det opprinneligga probléme.
Som Buddha sjøl údtrykkte det – disse fíra tetrádene med di 16 involvérte stegå, fosstre 2 kvalitéter som e heilt nødvendigge for å konna nå inn i djána:
-
Samatha – ein svért trankvíle, behágeligge og balansérte sinnstéstand
-
Vipassana – innsikt og kláre forståelse av koss virkelighéden faktisk árte seg.
Disse to kvalitétene både støtte og bygge opp om ein áen, og gjør det derfor vanskeligt - og gjerna unødvendigt å prøva trekka någe heilt klárt skílle myddlå di to.