DI TRÍ ÉDELSTÉINANE

​

Buddha brukte begrébet «Sangha» både om di tradisjonélle monastiske felleskábene, óg om det «édla fellesskábet» av alle di som sjøl hadde oppnådd úlige grader av oppvågning úavhengigt av om di va bhikkhúer, bhikkhúnier eller légfolk. Så - órdet «Sangha» har tó betydninger:

​

1) Den konvensjonélle Sanghaen – som referére te di monastiske miljøene og dét ekstérna údtrykket me møde i alle Buddhas ordinérte elever, samt

2) Den Édle Sanghaen – som e dét úníga údvalget av Sótapannaer, Sakadagámíer, Anagámíer og Arahanter som alle har hatt sin persónligge opplévelse av vekkelse, og erkjennt at der faktisk finns någe som ligge heilt údfor den vérdsligge tilværelsen av stádigge fødsel, død og lídelse.

Den konvensjonelle Sanghaen é i stor grad hóvedformiddláren av Buddhas instruksjóner om koss ein kan nå heilt fram te denna sánne lykken, mens Den Édle Sangháen é alle di som har virkeliggjort læren te det aller høgaste potensiálet og é di levánde eksemplene på ka som faktisk é múligt for alle som é heilhjerta og follt investérte i sin spirituélle søgen. Av denne gronn é Sangháen - i begge anvendelsane av begrébet, rangsjért sámen med Buddha og Dhamma – som ein primærkilde te kunnskáb om koss finna den follstendigt harmlause og påliteligge lykken, någe av úvurdérligge verdí for denna verden. Detta é óg gronnen te at Buddha, Dhamma og Sangha ofte omtáles som Di tri édelsteiner – og, siden dét eksempelet di óg sédde tébyr det einaste virkeligt trygga hér i eksistensen, omtáles di óg som Di trí téflyktene.

 

Itte å ha onnervíst i heile 45 år, erkjennte Buddha at han nå hadde veletablért Dhamma og Vinayaen her i verden, og konne konstatéra at léren nå stó på solíd gronn. Kvér av di fira gruppene i parísaen inneholdt nå mennesker som hadde nådd di úlíge grádene av oppvågning, og konne derméd videreformiddla den korrekte Dhamma og Vinaya i både órd og handling. Buddha ga dermed ávkall på nødvendighéden for sin vídare fysiske testédeværelse, og samla sámen monkane for å informéra om at han snárt kom te å forláda verden. Han sa at hans totále frigjøring - Párinibbána - ville inntreffa ronnt 3 måneder seinare, og oppsummérte i anlédningen heile læren i 7 gronnleggande prinsipper, någe som i ittetíd blei kjent som bodhi-pakkhiya-dhamma eller «Víngene te Oppvågning».

...Me har alleréde vóre inne på 3 av disse 7 prinsippene – som igjen, é:

Den Édle Åttedelte Veien, Di fíra rette innsatser (samma vayama), og Di fira etabléringáne av årvågenhéd (samma sati)...og di 4 restérande settå é:

​​

• Di fíra fundaméntene for suksess:

  Konsentrasjón (basert på vilje), údholdenhéd, besluttningsevne, og nøysommeligge aktsomhéd.

• Di fem styrkene:

  Øvebevísning om Buddhas oppvågning, údholdenhéd, årvågenhéd, konsentrasjón og forståelse.

• Di fem fakultétene:

  Ytterliggare údvikla údgaver av di fåregåande fem styrkene.

• Di syv faktórene for oppvågning:

  Årvågenhéd, analysé av sinnskvalitéter, údholdenhéd, behág, ró, konsentrasjón, og balansért sinnslígevekt.

 

Så lenge monkane é harmóniske i sin forståelse av alle disse prinsíppene, og fortsedde sedda di úd i líve - sa Buddha at læren útvílsomt ville beváras langt inn i framtíå.

​

- Mårningen den dagen som skolle blé hans éndeligge frigjøring, pådróg Buddha seg dysenterí, itte å ha tadd imód forderva kjøtt som han sjøl spiste men nekta andre monkar å røra, vél vídane om di kommande konsekvénsene. Deritte brukte han dét som gjenstó av dagen på vandring for å møda sin aller siste nye student som Buddha visste kor oppholdte seg, og som han såg ville vér follt mottágeligge for læren hvis han módtóg an - og på kort tíd nå sitt aller høgaste potensiál. Buddha gjekk derfor heilt te han nådde fram te ein bestémmte park som låg litt údføre ein by, óg lá seg nér myddlå to trér som for anlédningen hadde blomstra opp heilt údav sesong. Dérfra gá han sine aller siste instruksjóner, og instruérte denna siste nye studenten som hadde komt for å oppsøga han på denna bestemte plassen. Buddha sørga údtrykkeligt for at det blei videreformidla øvenfor givaren av hans aller siste måltíd, at dónoren ikkje måtte føla skyld øvenfor konsekvénsene, men at derimod øverekkelsen av detta sista måltidet – reint karmisk, va blant di tó mest verdifolle mádgávene som kan øverekkas ein follt sjøloppvågna persón.

I plassen for å údnevna ein íttekommar som skolle léda Sangháen itte hans égen Parinibbána, instruérte Buddha monkane i å ansé Dhammáen og Vinayaen som díras lerar og hans persónligge stédsfortrédar. Han åbna dermed opp múlighéden for siste spørsmål hvis der sko fåreligga någen rester av tvíl blant monkane når det kom te den komplette forståelsen av Di Tri Édelsteinene og veien te opplysning, som han gjønå di siste 45 årå hadde grondigt eksponért. Når ingen spørsmål fulgte, tálte derméd Buddha sine aller siste ord te forsamlingen, som løyd:

 

«Nå monker, gå sjøl úd og oppnå nettopp denne komplette téstanden gjønå flittígge égeninnsats».

​

- Og som ein áller siste instruks te di i forsamlingen som hadde údvikla evnen te å øvevéra det som fåregår i andres sínn, dróg Buddha gjønå héila spéktare av konsentrasjónstéstanner i både oppadstígane og néradgåande rekkefølge – for deritte, itte å ha returnért ein aller siste gang te 4. jhána – slapp heilt táget, og hans ubónne Párinibbána blei follstendigt réalisért.

​

​

Denne eldste og opprínneligge tradisjónen som blei etablért av Buddha, kan ikkje lenger ansés som éin enkelt religión – eller, for å brúga Buddhas égne ord: eín Dhamma-Vinaya. 

Buddhismen eksistére nå som ein stóre famílie av religióner, på sáme måde som di úlíge variantene me finne innen di stóre mónotéistiske religionene hér i verden. Sjøl om di forskjelligge Buddhistiske religiónene sentrére sin lére rondt den históriske Buddha og hans budskáb – kan meíninganne som télegges di 3 téflyktene - sámen me di úlíge sámensetninganne av tekster som brúges i fortolkningå, vér svért forskjelligge fra éin Buddhistiske religión te ein áen.

 

Denna introduksjónen som du nå har fått merr innblikk i, é basért på Páli-skriftene - di eldste ittelevningane og beskrívelsánne av Buddhas lære, gronnleggande, og med høgast autensitét innen Theravádaskólen. Theraváda Buddhisme é den tradisjónen som tradisjonellt é å finna på Sri Lanka, i Thailand, Myanmár, Kambotsha og Láos – og som i øgande grád nå begynne slå góe ród hér i Vesten.

- Det at Páli-skriftene i seg sjøl é di éldste i fortsatt eksisténs, é imidlertid ingen garantí for díras absolútte úfeilbárhed, men – som skriftene sjøl presisére: «...den sánne testen av ein lére ligge ikkje i ká enn ein tradisjón påberóbe seg, eller måtte hevda av égenkredibilitét – men é å finna i di faktiske resultátene som léren gír når an séddes korrekt úd i líve...»

 

Så, for å konna vér optimált pålídelígge – må den testen me gjør oss nødvendigvís innvolvéra 4 gronnlegganne faktórer, som é at:

​

• ...me assosiére oss med mennesker og lérare av høge integritét

• ...me hørre den sánne læren

• ...me iverksédde adekvát og korrekt oppmerksomhéd – som vil sei at me prøve úd léren i lys av Di Fíra Édle Sannhéder for å sé koss forkláringå av lídelse- og enden på lídelse, kan seddas úd i líve me et éndeligt mål om realiséring av Nibbána

• ...me praktisére léren i henhold te léren – som vil sei at me praktisére me hensikt å kultivéra ávsmág øvenfor stress og lídelse, og øvenfor alle di bágenforliggande årságene som me for øyeblikket fortsatt må ansé oss sjøl som i det minsta délvís úvidne om, og derfor ennå áktíve opprettholdera av.

 

Pali-tekstane liste víare 8 kvalitéter for å vurdéra kor vidt ein lére é den sánne Dhamma eller ikkje:

- Dersom implementéringå av konséptene léde te ávsmág øvenfor lidelse – te fríhéd, mådehold, téfredshéd, údholdenhéd, lausrivning fra stolthéd, og at ein generelt é te líde bry for andre – så kan ein me høge sikkerhéd antá at me snakke om genuíne Dhamma. Hvis ein Lére derimód føre te det modsatta, gjør me det definitivt ikkje.

 

Me står hér selvfølgelig fritt te å velga kor vidt me tár oppfordringå og vil gjør ein heilhjerta test av kor langt denna léren faktisk har potensiále te å tá oss – men, det stádigga og úfornekteligga faktumet av stress og lídelse i alle di formene det åbenbáre seg for kvért indivíd, é imidlertid dét som nødvéndigjør ein grondigge údprøving - hvis me faktisk ønske å sedda ein stoppar for denna «pínligge» syklusen og prøva nå fram te virkeligge forståelse av di skjúlte prosessene som forme vår opplévelse av virkelighéden. Buddha údtalte at Den Sanne Dhamma ikkje komme te å vér tilgjengeligge for menneskehéden for alltid ...men, at som alt áent – læren óg vil komma te å gjønågå ein úunngåeligge degradéring og forfall, før an omsíder forsvinne heilt úd fra verden. Fyst på et vesentligt seinare tidspunkt i den større kosmiske syklusen, vil ein "nye" gjenoppdagelse av denne «úrgamle» Åttedelte Veien igjen ta plass, når nok ein sjøloppvågna Buddha oppdage léren, og kan follt og heilt formidla den sanne veien te opplysning for resten av verden.

Men, ikkje hold pusten – for som Buddha sjøl antyda det, det é hér snakk om «éon» i perspektív når det komme te oppståelsen av ein Buddha te ein áen. 

Nå é imidlertid léren fortsatt tegjengeligge for alle di som ønske údforska detta potensiálet som fortsatt ligge åbent, tebyr ei téflykt – samt jér oss den vérdigste av alle menneskeligge údfordringer: mulighéden te å nå ein sánne, várigge og pålídeligge lykke – ein lykke og tefredshéd som é follt harmlause, som ikkje é på bekostning av andre - og, sikkerhéden fra denna lykken vil dermed konna ble vår úrokkeligge téflykt så lenge me léve her i denna verden.

 

Ittesom tréningå av Sanghaen nødvendiggjør ein lévande tradisjón og úbrutte linja fra lérar te elév, gá Buddha ingen provisjón for Sanghaens gjenopplívelse når an fyst brydes og svinne vekk – någe Buddha sa é úunngåeligt. Theraváda-sangháens Bhikkhuni-orden blei brøde áv på 1400-tále, og gjenopprettningå dermed problemátisk, ittesom det méd detta ikkje lenger eksistére theravádanånner som sjøl har gått i lære og blitt opptrént av follt ordinérte Bhikkhúnier.

Før eller siden vil óg den nåværande Bhikkhu-ordnenen opphøra, og me detta: den sánne Dhammaen grádvis forsvinna for menneskehéden - fram te neste Buddha oppstår her i verden.

​

Ittesom Buddha etablérte monke- og nånneordnane som to separérte institusjóner som bór og léve ádskillt, é muligghéden for at potensiélle "nyetablérte" Bhikkhúnier ska konna gå i lære direkte onna monkene ikkje te stéde. Då Buddha fyst etablérte Bhikkhuniordenen itte fårespørsel fra familiemedlemmer samt ein fort voksande gruppa av kvinneligge praktikanter - va hovedklausúlen etablért i 8 såkalte «garudhammaer» som va betingelser som sko sørga for harmoni, samt et ansvár fra monkane øvenfor nånnene, og ein híerarkiske organisasjón myddlå di to ordnene – någe som blei respektfollt akseptért av den aller fyste ordinérte Bhikkhunien: Buddhas stémor. Seinare kráv om endring og ánnulléring av disse betingelsene fra nånnenes sía fulgte lígavel itte mens Buddha fortsatt levde - og har igjen, i nyare tid komt tebáge i søgelyset og vert på agendaen i forsøg på réetabléringer og gjennopplivning av Theravádaskólens Bhikkhuniorden. Dette har imidlertíd medført at mange etablérte miljøer har ansétt disse forsøgå som «úgyldigge», men: "status" som Bhikkhúni eller Bhikkhu é ikkje údslágsgivande for alle som virkeligt ønske å praktiséra læren heilt úd te dens aller høgaste potensiál. Ein kan rensa sine égne sinn, úavhengig av tradisjón, kjønn og téhørande lineage. Eksempler fra nyare tid har víst koss for eksempel nånner som praktisére údifra di tradisjonelle 8-lévereglene, har klárt å nådd fram te foll oppvågning úden å hatt státus som foll-ordinérte Bhikkhunier.

​

​

OPPFORDRINGÅ FRA BUDDHA

 

Når det komme te hovedúdfordringå te alle oss som søge å nå våres aller ypperste potensiál, så kan Buddha kun péga på den veien som kan léda heilt fram te målet – mé e natúrligvis dí som står heilt fritt te å velga kor vidt me vil ta fatt på an.

Resulátene me kan oppnå vil som alt áent avhenga av den innsatsen me legge nér i údviklingå av di nødvendigge ferdighédene, og - jo merr dyktigge handlinger – desto merr pålíteligge lykke vil følla...heilt fram te dét målet som é follstendigt betingelsesfritt, og forbígår alle dimensjóner: ein lykke som sedde ein follstendigge stoppar for den aktivt opprettholdte prosessen av stress og lídelse.

 

Så, nå é det opp te oss om me vil ta denna verdigge údfordringå som Buddha lá fram for menneskehéden: og om me é vílligge te å tréna oss sjøl i di béundringsverdigge ferdighédene som han sá va essénsen av ein sanne test av veiens ypparste potensial.

 

 

– Lykke té